Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya lideri Putin'in uçak krizinden 259 gün sonra bir araya gelmesi, ABD ve Avrupa'yı tedirgin etti. İki liderin önemli anlaşmalara imza atacak olması, dış basında da geniş yer buldu.
Dünya panikte
Giriş:09 Ağustos 2016 02:06: Son Güncelleme: 09 Ağustos 20160 06:37
Türk-Rus ilişkilerinde bugün tarihi bir adım atılıyor. Uçak krizinin ardından Putin ve Erdoğan ilk kez bir araya gelecek. İki lider enerji, turizm ve gıdayı masaya yatıracak
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya lideri Putin’in uçak krizinden 259 gün sonra bir araya gelmesi, ABD ve Avrupa’yı tedirgin etti. İki liderin önemli anlaşmalara imza atacak olması, dış basında da geniş yer buldu..
Türkiye ve Rusya, yeni dönem için düğmeye bastı... Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin'in uçak krizinden 259 gün sonra St. Petersburg şehrinde bir araya gelecek olması ABD ve Avrupa'yı paniğe itti. Erdoğan ve Putin'in, iki ülke ilişkilerinin yeniden normalleştirilmesi için atılacak siyasi, ekonomik, diplomatik adımları masaya yatıracağı ve çok önemli anlaşmalara imza atacağı belirtildi. Masadaki en önemli maddeler ise, başta Türk Akımı ve Akkuyu Nükleer Santrali olmak üzere enerji projeleri, turizmi geliştirecek charter seferlerinin arttırılması, gıda kısıtlamalarının kaldırılması ve vize serbestisi konuları olacağı ifade edildi.
OBAMA'YA RAPOR SUNULDU
İngiliz ve Amerikan medyası, Erdoğan ve Putin görüşmesinden rahatsız olduklarını açık açık ifade etti. Financial Times gazetesi, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın 15 Temmuz'daki darbe girişiminin ardından ilk yurt dışı ziyaretini Rusya'ya yapacak olmasını hatırlattığı analizinde, Türkiye ile Rusya arasındaki yakınlaşmanın Batı'yı rahatsız ettiğini belirtti. Hatta Washington'da bu görüşmeyle ilgili çok özel toplantıların yapıldığına dikkat çeken gazete, Türk halkının darbe girişimiyle ilgili de ABD'yi suçlamasının Erdoğan'ın elini güçlendirdiği iddia edildi. Rusya lideri Putin'in de şu anda güçlü ülke liderleri arasında sadece Erdoğan'la temas kurabildiği de haberin detaylarından biri oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Putin'in Suriye konusunda da ortak adımlar atabileceğini iddia eden Washington Times, görüşmenin sadece iki ülkeyi ilgilendirmediği detayını öne çıkardı. Bu görüşmeyle ilgili bir raporun ABD Başkanı Obama'ya sunulduğu da iddialar arasında.
AB'YE REST ÇEKTİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Fransız gazetesi Le Monde'a konuştu. Erdoğan, 15 Temmuz darbe girişiminde FETÖ'nün yanında yer alan Avrupa Birliği'ne rest çekti. Erdoğan, "Vize muafiyeti uygulanmazsa sığınmacı anlaşması devam etmez. Şu anda 3 milyon sığınmacıyı ağırlıyoruz. Ancak Avrupa Birliği'nin tek endişesi onların topraklarına ulaşması. 1 Haziran geçti. Gereken yapılmazsa, anlaşma bozulur" dedi.
FETÖ'YE İLK TEPKİ PUTİN'DEN GELMİŞTİ
FETÖ'nün 15 Temmuz darbe girişimi karşısında Rusya net bir şekilde tavır gösterdi. Darbe girişiminin hemen ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı telefonla arayan ilk sıralardaki liderlerden olan Putin, geçmiş olsun mesajını iletti, şehitler için taziyelerini sundu. Putin, Türkiye'de seçilmiş hükümetin yanında oldukları mesajını verdi.
Rusya Devlet Başkanı Putin'e sunulan bir raporda, ABD ve Avrupa Birliği'nin uyguladığı amborgoya karşı Türkiye ile yakınlaşma nın önemine vurgu yapıldı. Putin de, ABD ve Avrupa Birliği'nde endişeye neden olan Türkiye yakınlaşmasını hayata geçirdi.
SURİYE'Yİ RUSYA İLE ÇÖZERİZ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Putin ile yapacağı ziyaret öncesi Rus haber ajansı Tass ve devlet televizyonu Rossiya 24'e ortak röportaj verdi. Erdoğan, "Suriye'ye barışı getirme noktasında artık en önemli adım, en önemli aktör birinci derecede Rusya Federasyonu'dur. Burada Rusya ve Türkiye beraber adım atmak suretiyle biz bu işi çözmeliyiz diye düşünüyorum" dedi.
ESED'SİZ BİR ÇÖZÜM
Cenevre Konferansının da, oradaki muhaliflerin de üzerinde durduğu en önemli konunun Esed'siz bir çözüm olduğuna dikkati çeken Erdoğan, "Bu konuda İran da bu işe dahil olabilir, hep beraber bu adımı atıp bir an önce artık bu ölümlerin, bu kanın durmasını özellikle bizler arzuluyoruz" ifadelerini kullandı. Darbe girişiminden 2 gün sonra Putin'in kendisini arayarak destek mesajı verdiğini anımsatan Erdoğan, "Sayın Vladimir darbeye karşı olduklarını, bu konuda bizlerin yanında yer aldıklarını bize hemen bildirdiler. Bu tabii bizlerle hemhal oluşunu, bizlere karşı böyle bir duruş sergilemiş olmalarını ben yine şahsım, milletim adına kendilerine teşekkür ediyorum" ifadesini kullandı.Türkiye ve Rusya arasında geçen kasım ayında yaşanan uçak krizi sonrasında iki ülke lideri arasındaki ilk resmi görüşme yarın Rusya’nın St. Petersburg şehrinde gerçekleşecek.
100 MİLYAR DOLARLIK TİCARET HACMİ HEDEFİ
İki ülke arasında yaşanan uçak krizi öncesinde belirlenen "100 milyar dolarlık ticaret hacmi" hedefinin tekrar canlandırılması, enerji projelerinden turizme, gıda ve sanayi ürünleri ticaretinden yeni yatırımlara, ekonomiye dair birçok konunun bu görüşmede ele alınması bekleniyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Rusya Federal İstatistik Servisi (Rosstat) verilerinden derlenen bilgilere göre, geçtiğimiz yıl itibarıyla Rusya, Türkiye’nin ihracatında ikinci sırada bulunurken, ithalatında üçüncü sırada yer alıyordu.
2008 yılında toplam 38 milyar dolar seviyesinde bulunan Türkiye-Rusya dış ticaret hacmi, petrol fiyatlarındaki düşüşle birlikte Rus ekonomisinin resesyona girmesi sonucu 2015’te 23,3 milyar dolara gerilemişti.
Uçak krizinden sonra ise iki ülke arasındaki ticaret hacmi daha da gerileyerek bu yılın ilk altı ayında Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 60,5 azalarak 737 milyon dolara geriledi.GIDA AMBARGOSU
Türkiye’nin Rusya’ya yönelik ihracatında başlıca kalemlerden otomotiv sanayisi, kimyasallar, hazır giyim, elektrikli cihazlar ve madencilik ürünlerinin yanı sıra özellikle Rusya’nın uygulamaya koyduğu yaptırımlar nedeniyle gıda ürünlerinin ihracatında da önemli düşüşler yaşandı.
Rusya, 1 Ocak 2016 tarihi itibarıyla Türkiye'den domates, portakal, elma, kayısı, lahana, tuz, brokoli, mandalina, salatalık, armut, kayısı, şeftali, erik, üzüm, çilek, kuru soğan, karanfil, tavuk ve hindi eti ithalatını yasaklama kararı almıştı.
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, 26 Temmuz’da Moskova’da temaslarda bulunarak, Türkiye’ye yönelik gıda ambargosunun kaldırılmasına yönelik görüşmelerin başladığını duyurmuşlardı.
TURİZM VE VİZE BAŞLIKLARI
Turizme yönelik kısıtlamalar ve Türk vatandaşlarına uygulanan tek taraflı vize uygulaması da ele alınması beklenen diğer önemli konulardan.
Türkiye’ye yönelik charter uçuşların ve tur satışlarının yasaklanması nedeniyle, turizm alanında Türkiye’nin kaybı yılın ilk yarısında 840 milyon dolar olurken, Rusya’dan Türkiye’ye giden turist sayısı da bu yılın ilk yarısında geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 87 azalarak 184 bin kişiye geriledi.
Rusya Devlet Başkanı Putin, Türkiye’ye yönelik tur satışı ve charter uçuşları kapsayan yaptırımların kaldırılmasına yönelik kararnameyi 1 Temmuz’da imzalamış, Rus hükümeti de bu konudaki çalışmaların başladığını duyurmuştu.
Putin'in açıklamasının ertesi günü Türkiye'ye yönelik tur satışları tekrar başlamış, Türkiye'nin tatil noktaları tekrar Rusya'daki en popüler tur bölgeleri arasındaki yerini almıştı.
Rusya Başbakan Yardımcısı Arkadiy Dvorkoviç de geçtiğimiz haftalarda yaptığı açıklamada, “İki ülke arasındaki vize kısıtlamaları, gerekli güvenlik seviyesinin sağlanması durumunda kaldırılabilir.” diye konuşmuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyareti sonrası bu alanlardaki çalışmaların da hız kazanarak, tekrar 24 Kasım tarihi öncesindeki seviyeye doğru ilerlemesi bekleniyor.
ENERJİDE İŞBİRLİĞİ
Başta doğalgaz ticareti, Türk Akımı boru hattı ve Akkuyu Nükleer Enerji Santrali projeleri olmak üzere enerji iş birliği ise iki ülke arasında en kritik konulardan biri olarak ön plana çıkıyor.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) verilerine göre, Türkiye 2015'te Rusya'dan 27 milyar metreküp doğalgaz ithal ederken, Türk Akımı projesinin de bu noktada önemli bir rol üstlenmesi bekleniyor.
Türkiye, projenin gerçekleşmesi halinde Karadeniz üzerinden inşa edilecek bir hatla yıllık 15,7 milyar metreküp doğalgaz almayı hedeflerken, inşa edilmesi planlanan ikinci hatla ise Türkiye üzerinden Avrupa'nın güneydoğu bölgesine doğalgaz taşıması planlanıyor.
Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak, Türk Akımı doğalgaz boru hattı projesi kapsamında Türkiye ile görüşmelerin yeniden başladığını açıklamıştı.
Türkiye’nin ilk nükleer santrali olacak Akkuyu NGS projesi de yaklaşık 25 milyar dolar bütçeyle Rusya tarafından gerçekleştiriliyor.