İsrail’de kaosa yol açan “Demir Kubbe” krizi
Giriş Tarihi: 15.11.2018 17:40Güncelleme Tarihi: 15.11.2018 17:53
İSRAİL'DE NELER OLUYOR?
İsrail'de yaşanan son siyasi kriz nereye savrulacak, erken seçim kapıda mı, saldırganlık artacak mı yoksa duracak mı, kısacası İsrail'de neler oluyor? Demir Kubbe'nin Gazze'den atılan roketlere karşı çaresiz kaldığı apaçık ortada. Filistinliler yıllardır savaş uçaklarının sesi, patlama gürültüleri ve katliamlarla yaşam mücadelesi veriyor. Aynı psikoloji önceki gece İsrail'de yaşandı ve bu durum İsrailliler arasında çok büyük korkuya yol açtı.
Taha Dağlı, merak edilen son gelişmeleri sabah.com.tr için yanıtladı.
DEMİR KUBBE NASIL ÇÖKTÜ?
İsrail'in Gazze'ye yönelik son saldırılarında Filistinlilerin misillemeleri, İsrail'de tam anlamıyla kaosa yol açtı. İsrail Savunma Bakanı Lieberman istifa etti, sokaklara dökülen İsrailliler Netanyahu'nun da istifasını istiyor, dünyanın en maliyetli hava savunma sistemlerinden olan Demir Kubbe'nin ne kadar işe yaradığı da ayrı bir tartışma konusu oldu.
İSRAİL'İN DEMİR KUBBESİ NEDİR?
Iron Dome ya da Demir Kubbe, İsrail'in 2008'de başlattığı 2011'de faaliyet soktuğu hava savunma sistemi. Bu sistem ABD'nin 1,3 milyar dolarlık yardımıyla üretildi. Toplam 10 adet batarya var, her bataryada da 20 adet füze bulunuyor. Özellikle Gazze'den atılan roketlerin imhasında kullanılıyor.
DEMİR KUBBE GERÇEKTEN ÇÖKTÜ MÜ?
Gazze'den İsrail tarafına 450'den fazla roket atıldı. Bunların sadece 100'ü imha edilebildi. Bu durum Iron Dome yani Demir Kubbe adlı hava savunma sisteminin ne kadar işe yaradığını tartışılır hale getirdi. Çünkü sonuca bakılınca Demir Kubbe'nin Gazze'den atılan roketlere karşı çaresiz kaldığı apaçık ortada. Demir Kubbe'nin özelliği 10 roketten 8'ini düşürebildiği iddiasıydı. Bu sistem ilk kez devreye girdiğinde İsrail Ordusu bu şekilde açıklamıştı, "Gazze'den atılan 100 roketten 80'ini imha edebiliyoruz" demişlerdi ama bu son misillemede görüldü ki Demir Kubbe'nin bu özelliğinden eser yok çünkü 460 roket gönderilmiş sadece 100'ü imha edilmiş, geri kalan 360 roket çeşitli yerleri vurmuş.
İSRAİL ORDUSU DEMİR KUBBE İÇİN NE DEDİ?
İsrail ordusundan yapılan ve Jerusalem Post gazetesinde yayınlanan açıklamaya göre Demir Kubbe'nin yüzde yüz koruma sağlamadığı ve tamamen önleyici olmadığı söylendi. Demir Kubbe üzerinden İsrail yönetimine suçlamalar yapılıyor. İsrailliler Başbakanları Netanyahu'yu suçluyor. Demir kubbeden 10 adet var. Bataryaların tamamının Gazze sınırına yerleştirilip, yerleştirilmediği sorgulanıyor. İsrailliler, "Roket yağmurunu neden durduramadınız?" diye hesap soruyor.
İSRAİL YÖNETİMİ DEMİR KUBBE İÇİN NEYLE SUÇLANIYOR?
Demir kubbenin 20 bataryası var. Gazze güneyde, kuzeyde ise işgal altındaki Golan ve Suriye var yani Hizbullah. Demir kubbe bataryalarının çoğunun kuzeyde olduğu biliniyor. Güneyde Gazze'den gelecek roketlere karşı tedbir alınmadığı, bataryaların sayısının arttırılmadığı, olan bataryaların yeterli olacağının düşünüldüğü ama İsrail yönetiminin bu hesapta yanıldığı vurgulanıyor.
İSRAİL O GECE NASIL BİR KORKU YAŞADI?
İsrail Gazze'ye yıllardır saldırıyor. Filistinliler yıllardır savaş uçaklarının sesi, patlama gürültüleri ve katliamlarla yaşam mücadelesi veriyor. Aynı psikoloji önceki gece İsrail'de yaşandı ve bu durum İsrailliler arasında çok büyük korkuya yol açtı. İsrailliler yıllardır Gazzelilere çektirdikleri acıyı bir gece de olsa kendileri yaşadı. Tabi burada Filistinlilerin şehadet faktörü çok önemli. Filistinliler ölümden korkmuyor, İsrail saldırılarından da korkmuyor ama İsrail için aynı durum söz konusu değil. Filistinliler 1 askeri öldürdüğünde ya da kaçırdığında bunun İsrail'deki yankısı çok fazla olabiliyor.
DAHA ÖNCE HANGİ SALDIRILARDA KULLANILMIŞTI?
2011'den itibaren devrede olan bir sistem. Özellikle 2012 Kasım ayındaki Gazze saldırılarıyla 2014'te 52 gün süren saldırılar sırasında Filistinli direniş gruplarının misillemelerini engellemeye yönelik kullanılmıştı. Demir Kubbe ilk başlarda Filistinlilerin el yapımı soba borusundan imal ettikleri Kassam roketlerini imha ediyordu. Ama süreçte direniş füzeleri geliştirildi. Şimdi ki Hamas ve İslami Cihat'ın kullandığı füzelerin hem menzili hem de güç ve etkisi eskisi gibi değil. Filistinliler füzeleri geliştirdikçe demir kubbeyi de delmeye başladılar.
İSRAİL'DE ŞU AN SİYASİ KRİZ VAR MI?
Savunma Bakanı Lieberman'ın istifası koalisyon hükümetinin çatırdamasına yol açtı. Lieberman ırkçı bir isimdi ondan daha ırkçı olan eğitim bakanı Naftali Bennett'in savunma bakanlığına getirilme talebi var. Bu olmazsa Bennett'in de istifa edeceği söyleniyor. Bu durumda hükümet çöker, koalisyonun iki önemli ortağı Lieberman'ın Evimiz İsrail partisi ile Bennett'in Yahudi Evi Partisinin aynı anda kabineden çekilmesi koalisyonu düşürür. İsrail medyasında bu da tartışılıyor ve erken seçim de konuşulmaya başladı.
ATEŞKES KARARI NEDEN SİYASİ KRİZE YOL AÇTI?
Netanyahu'nun kabul ettiği ateşkes, 2014'de 52 gün süren saldırıların ardından Türkiye ve Katar'ın arabuluculuğunda hazırlanan ateşkes planı. O dönemde Netanyahu Gazzesaldırılarının uzaması, sonuç alınamaması ve kayıpların artmasından dolayı sıkışıp, Türkiye'nin ve Katar'ın hazırladığı ateşkes planını kabul etmişti. Şimdi de o plan kabul edildi. Netanyahu bu nedenle de suçlanıyor.
Son ankete göre İsraillilerin yüzde 74'ü bu son Gazze misillemelerinden dolayı Netanyahu'dan memnun değil.
İSRAİL'DE BÜYÜK KORKU YAŞANINCA…
İsrail Gazze'ye Pazar ve Pazartesi saldırdı, 48 saatte 14 Filistinliyi şehit etti. Pazar gecesi İsrail komando birlikleri karadan Gazze'ye sızmış ve baskın deşifre olmuştu. O sırada Başbakan Netanyahu Paris'teydi. Haberi alınca programı yarıda kesip döndü.
KANLI BASKINA FİLİSTİNLİLERDEN MİSİLLEME
Savunma Bakanı Lieberman ile Netanyahu arasında Gazze'ye yapılan ve başarısız olan o baskın konusunda anlaşmazlık var. O kanlı baskına Filistinliler misilleme yapıp, İsrail'de büyük korku yaşanınca Netanyahu ateşkesi kabul etti.
İSRAİL KORKUYU YAŞADI
Lieberman, Naftali Bennett ve Adalet Bakanı Ayelet Şaked istifa kararına karşı çıktı. Bunun Filistin'e boyun eğmek olduğunu savundular. Tabi onlar da kendi kamuoylarına Filistin düşmanlığı, Filistinlileri öldürürüz, yok ederiz mesajlarıyla prim yapan isimler. Nitekim Lieberman bu görüş ayrılığı sonrası istifa etti.
GAZZE İSRAİL'İN BAŞINA DERT Mİ OLUYOR?
Gazze İsrail için başlı başına kriz. 2006'dan itibaren tam abluka var. İlaç yok, gıda kısıtlı, dünyaya komple kapalı ama direniş her geçen yıl güçleniyor. İsrail ne kadar saldırsa da Gazze'yi bitiremiyor. Her saldırışında da bu İsrail'e pahalıya patlıyor. 2009 saldırılarından sonra başbakan Olmert istifa etmişti, 2014 saldırılarında ciddi ekonomik sıkıntı olmuştu şimdi ise hükümet krizi patlak verdi ve sokaktaki tansiyon giderek artıyor. Ne kadar insanlık dışı saldırı varsa denediler, Gazze'de okullara fosfor bombaları bile attılar, denize bile duvar örüyorlar ama Gazze'de Filistin halkının direnişini bitiremiyorlar.
ŞİMDİ NE OLACAK?
Netanyahu Gazze'nin başına dert olacağını biliyor. Şu an İsrail ikiye bölünmüş durumda. Bir tarafta ne pahasına olursa olsun Gazze'yi yok edelim diyenler diğer tarafta ne yaparsak yapalım Gazze'yi bitiremiyoruz ve başımıza dert oluyor diyenler var. İki kesim de faturayı başbakanları Netanyahu'ya kesiyor. İsrail bu saatten sonra ateşkese ihtiyacı olan taraf. Çünkü atılan her roket, çalınan her siren İsrail'de çatlağı büyütüyor.
İSRAİLLİLER DE BÖYLE YAŞAMAK İSTEMİYOR
Orada masum Filistinlileri katlediyorlar ama kendileri korkudan sığınağa girip, çocukları okullarına gidemedi diye psikolojileri alt üst oluyor. İsrail halkı böyle bir yaşam istemiyor. O nedenle ateşkesi uzun süreli tutmaya çalışacaklar, Gazze'ye baskıyı arttırabilirler ama direniş hareketlerinin roketlerine şu an için çare bulamıyorlar.
YORUMLAR